การบริหารเงินทุน

     

           เงินทุน (Capital) หมายถึง เงินตราที่องค์กรธุรกิจจัดหามาเพื่อนำมาใช้ในการโดยมีจุดประสงค์เพื่อให้ได้ผลตอบแทนจากการลงทุนอย่างคุ้ม หรืออาจกล่าวได้ว่า เป็นเงินที่ผู้ประกอบการจัดเตรียมไว้เพื่อใช้ในการเริ่มต้นประกอบกิจการ เงินทุนมีความสำคัญต่อธุรกิจมาก เพราะเป็นปัจจัยในการดำเนินธุรกิจ ตั้งแต่เริ่มก่อตั้งกิจการ และระหว่างดำเนินกิจการ เงินทุนทำให้การผลิต การซื้อขายเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและทำให้ธุรกิจขยายตัวได้อย่างรวดเร็ว

1) ทุนและประเภทของเงินทุน

ภาพประกอบที่ 5.2 แหล่งเงินทุนมีหลายรูปแบบและหลายช่องทางแต่เป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการทำธุรกิจ

        ในการเริ่มต้นทำธุรกิจ เงินทุนถือเป็นปัจจัยที่สำคัญมากปัจจัยหนึ่ง เพราะไม่ว่าจะทำอะไรก็จำเป็นต้องใช้เงินในการแลกเปลี่ยน เพื่อให้ได้มาซึ่งสิ่งที่จำเป็น วิธีการจัดหาเงินทุนมีหลายรูปแบบ หลายแหล่งที่มา การจะเลือกเงินทุนจากแหล่งใดนั้นขึ้นอยู่กับการพิจารณาของผู้ผู้ประกอบการ เช่น

       เงินทุนส่วนตัว (Self-funding) เป็นเงินที่เกิดจากการออมของผู้ประกอบการเองรวมถึงวงเงินจากบัตรและเงินที่ขอยืมมาจากญาติพี่น้องโดยใช้ความสัมพันธ์ส่วนตัว

         การเบิกเงินเกินบัญชีจากธนาคาร เป็นวิธีมักจะใช้เป็นเป็นจุดเริ่มต้นของการหาทุน แต่ก็อาจเป็นหลักประกันที่น้อยที่สุด เพราะธนาคารอาจยกเลิกวงเงินเชื่อโดยแจ้งอย่างกะทันหันถ้าพิจารณาว่ามีความเสี่ยงสูง

        การระดมทุนจากการขายหุ้น โดยปกติเป็นวิธีการหาเงินโดยธุรกิจขนาดใหญ่และบริษัทที่มีรายชื่ออยู่ในตลาดทรัพย์ นักลงทุนแสดงความจำนงซื้อหุ้นแล้วรับหุ้นในบริษัทนั้นไปแลกเปลี่ยนกับการลงทุนของพวกเขา เมื่อทุนธุรกิจดูมั่นคงแล้ว เจ้าของอาจขายหุ้นบางส่วนของตนเมื่อต้องการเงินสดก็ได้

     การจัดหาเงินทุนระยะสั้น

          การจัดหาเงินทุนจากแหล่งระยะสั้นเป็นการจัดหาเงินทุนเพื่อใช้สำหรับความต้องการใช้ระยะสั้น ส่วนมากคือ ความต้องการเงินทุนสำหรับเงินทุนหมุนเวียน โดยเฉพาะเงินทุนหมุนเวียนตามฤดูกาล วิธีการจัดหาเงินทุนจากแหล่งเงินทุนให้เหมาะสมกับการใช้เงินทุนนั้น ๆ การจัดหาเงินทุนให้เหมาะสมกับการใช้เงินทุนนั้น ๆ การจัดหาเงินทุนระยะสั้น หมายถึง เงินทุนที่ธุรกิจได้จัดหามาเพื่อนำไปใช้ในการดำเนินงานที่มีระยะเวลาภายใน 1 ปี การจัดหาเงินทุนระยะสั้นที่สำคัญแบ่งออกได้เป็น 3วิธี คือ จัดหาจากประเพณีทางการค้า จัดหาโดยไม่ต้องมีหลักทรัพย์ค้ำประกัน และจัดหาโดยต้องมีหลักทรัพย์ค้ำประกัน

    เงินทุนระยะปานกลาง

      ธุรกิจที่กำลังดำเนินงานอาจมีความจำเป็นที่ต้องใช้เงินทุนที่มีระยะเวลาของการชำระคืนเกินกว่า 1 ปีขึ้นไป แต่ไม่เกิน5 ปี ความจำเป็นที่ต้องการใช้เงินทุนนี้ทำให้ธุรกิจต้องจัดหาเงินทุนจากแหล่งเงินทุนอื่น ๆ ที่ไม่ใช่แหล่งเงินทุนระยะสั้นคือ การจัดหาเงินทุนจากแหล่งเงินทุนระยะปานกลาง ซึ่งเป็นแหล่งเงินทุนที่ให้เงินทุนที่มีระยะเวลาของการของเงินทุนโดยประมาณ 3-5ปี เงินทุนระยะปานกลางที่ธุรกิจจัดทั่วไปการกู้เงินหามาควรจะต้องนำมาใช้กับความต้องการทางการเงินของธุรกิจที่ค่อนข้างแน่นอนและเป็นประจำ โดยทั่วไปการกู้เงินจากแหล่งเงินทุนระยะปานกลางจะนำไปใช้เพื่อวัตถุประสงค์ที่สำคัญคือ การลงทุนในสินทรัพยากรถาวรเพิ่มขึ้นเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพหมุนเวียนเพิ่มขึ้นเพื่อขยายการดำเนินงานเป็นถาวรต่อไป

    ความหมายของเงินทุนระยะปานกลาง

          ธุรกิจที่กำลังดำเนินงานอาจมีความจำเป็นที่จะต้องใช้เงินทุนที่มีระยะเวลาของการชำระคืนเกินกว่า 1ปีขึ้นไป ความจำเป็นที่ต้องการใช้เงินทุนนี้ทำให้ธุรกิจต้องจัดหาเงินทุนจากแหล่งอื่น ๆ ที่ไม่ใช่แหล่งเงินทุนระยะสั้นนั้นคือ ต้องจัดหาเงินทุนจากแหล่งเงินทุนระยะยาวหรือระยะปานกลาง ซึ่งเป็นแหล่งเงินทุนที่มีระยะของการชำระคืนเกินกว่า 1 ปีขึ้นไป สำหรับเงินทุนระยะปานกลางนั้น โดยทั่ว ๆ ไป จะมีระยะเวลาของเงินทุนโดยประมาณ 3-5 ปี แต่ไม่เกิน 5 ปี เงินทุนระยะปานกลางที่ธุรกิจจัดหามา ควรจะต้องนำมาใช้ให้สอดคล้องกับลักษณะของเงินทุนนั้น นั้นคือ ต้องนำมาใช้กับความต้องการของธุรกิจ โดยทั่วไปการกู้เงินจาดแหล่งเงินทุนระยะปานกลางจะนำไปใช้เพื่อวัตถุประสงค์ที่สำคัญ 2ลักษณะคือ การลงในสินทรัพย์ถาวรเพิ่มขึ้นเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพของการดำเนินงานให้สูงขึ้นและลงทุนในสินทรัพย์หมุนเวียนเพิ่มขึ้นเพื่อขยายการดำเนินงานเป็นการถาวรต่อไป เช่น การขยายหรือส่งเสริมการขายทำให้ต้องลงทุนในบัญชีลูกหนี้เพิ่มขึ้น ขยายขนาดหรือจำนวนสินค้าคงคลัง เป็นต้น

  ภาพประกอบที่ 5.3 แสดงการกู้เงินในแต่ระยะ

   

เงินกู้ระยะยาว

          เงินกู้ระยะยาวจัดเป็นแหล่งของเงินทุนระยะยาวประเภทหนึ่ง ซึ่งมีองค์ประกอบ ดังนี้
1. อัตราดอกเบี้ย อัตราดอกเบี้ยที่กำหนดไว้หรือหรือเรียกว่า Coupon Rateจะเป็นได้ทั้งอัตราดอกเบี้ยคงที่ โดยที่ดอกเบี้ยจะถูกกำหนดไว้เป็นอัตราเดียวตอดอายุสัญญาหรืออัตราดอกเบี้ยลอยตัวซึ้งอัตราดอกเบี้ยสามารถเปลี่ยนแปลงได้โดยสภาวะการทางตลาดเงิน การเลือกใช้แบบใดนั้นบริษัทหรือผู้กู้สามารถเลือกได้

              2. อายุการกู้ยืม ระยะเวลาของการกู้ยืมจะขึ้นอยู่กับความสามารถของบริษัทในการชำระหนี้คืน ซึ่งสามารถดูได้จากกระแสเงินสดของบริษัท เงินกู้ระยะยาวจะถูกบันทึกเป็นหนี้สินระยะยาว

3. เงือนไขการชำระเงินคืน ผู้ให้กูมักจะกำหนดให้ผู้กู้ชำระดอกเบี้ย (รวมถึงชำระเงินต้น) เป็นงวดๆ ไป อาจจะเป็นรายเดือน รายไตรมาส รายปี แล้วแต่ตกลงกัน ซึ่งเจ้าหนี้หรือผู้ให้กู้จะมีการวางเงื่อนไขที่รัดกุม เนื่องจากหากเกิดกรณีหนี้สูญเจ้าหนี้จะเสียหายมาก

4. หลักประกัน ผุ้ให้กู้จะเรียกร้องให้นำหลักประกัน ประเภทสินทรัพย์ระยะยาวมาค้ำ เช่น ที่ดิน อาคาร ใบหุ้น การค้ำประกัน เครื่องจักรเพื่อป้องกันหรือลดความเสียงจากเจ้าหนี้ให้น้อยลงโดยสามารถนำหลักทรัพย์ไปขายทอดตลาดได้

5. ลำดับชั้นของเจ้าหนี้ ในกรณีที่บริษัทประสบภาวะล้มละลาย เจ้าหนี้ที่มีหลักประกันจะมีความได้เปรียบเหนือเจ้าหนี้ที่ไม่มีหลักประกันเพราะสามรถนำสินทรัพย์ไปขายทอดตลาดได้ ขณะที่เจ้าหนี้ที่ไม่มีหลักทรัพย์ต้องรอเฉลี่ยหนี้สินจากสินทรัพย์ที่เหลืออยู่เท่านั้น

6. สกุลเงินที่กู้ โดยสกุลเงินต่างประเทศจะมีอัตราดอกเบี้ยที่ต่ำกว่าสกุลเงินบาท จึงเป็นแรงจูงใจให้มีการกู้ยืมจากต่างประเทศ แต่อย่างไรก็ตามจะมีความเสี่ยงจาดความผันผวนของอัตราแลกเปลี่ยนเข้ามาเกี่ยวข้องด้วย อาจจะทำให้ต้นทุนสูงกว่าการกู้ในประเทศก็ได้ โดยเฉพาะประเทศไทยได้กำหนดค่าเงินลอยตัว จึงทำความผันผวนจากอัตราแลกเปลี่ยนมีมากขึ้น 

7. ข้อจำกัดผู้กู้ เพื่อป้องความเสี่ยงของเจ้าหนี้ เช่น ห้ามจ่ายเงินปันผล เพื่อป้องกันการถ่ายเทเงินสดจากบริษัทไปยังผู้อื่นหุ้น ห้ามก่อหนี้ใหม่ห้ามนำหลัดทรัพย์ที่มีอยู่ไปเป็นหลักประกันหนี้ใหม่ เป็นต้น

    เงินทุนระยะยาว (Long-Term Financing)

             เงินทุนระยะยาว หมายถึง เงินทุนที่ธุรกิจจัดหามาเพื่อใช้ในการดำเนินกิจการที่มีระยะเวลามากกว่า 1 ปี โดยทั่วไปธุรกิจจัดหาเงินทุนระยะยาวเพื่อนำไปลงทุนในสินทรัพย์ถาวร แหล่งที่มาของเงินทุนระยะยาว จะได้จากแหล่งเงินทุนภายในและเงินทุนระยะยาวจากแหล่ง

ภาพประกอบที่ 5.4 การจัดหาเงินทุนจากแหล่งเงินทุนระยะยาว

          
       เงินทุนภายนอก เงินทุนระยะยาวจากแหล่งเงินทุนภายในเป็นเงินทุนที่ได้จากการดำเนินงาน ได้แก่ กำไรสะสม เงินทุนระยะยาวจากแหล่งเงินทุนภายนอกนอกจัดหาได้หลายลักษณะ เช่น การกู้ยืมเงินทุนระยะยาวจากสถาบันการเงิน การออกหุ้นกู้ หุ้นบุริมสิทธิและหุ้นสามัญ เป็นต้น

             การจัดหาเงินทุนจากแหล่งเงินทุนระยะยาวสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทคือ การจัดหาเงินทุนระยะยาวจากภายในและการจัดหาเงินทุนระยะยาวจากภายนอก      การจัดหาเงินทุนระยะยาวจากแหล่งเงินทุนภายใน (Internal Long – term Financing) ได้ แก่ ค่าเสื่อมราคาและกำไรสะสม ดังตารางที่ 5.4    

                       ตารางที่  5.4 แสดงการจัดหาเงินทุนระยะยาวจากแหล่งเงินทุนภายใน

          
        การจัดหาเงินทุนระยะยาวจากแหล่งเงินทุนภายนอก (External Long – term Financing) ได้แก่ การกู้ยืมเงินระยะยาวจากสถาบันการเงินหรือบุคคลทั่วไป การออกหลักทรัพย์ชนิดต่างๆ แก่บุคคลหรือสถาบันการเงิน ได้แก่ การขายหุ้นให้มหาชน การออกหุ้นกู้ เป็นต้น

             พันธบัตร หรือ หุ้นกู้ สัญญา (ตราสาร) ที่แสดงการกู้ยืมเงินระหว่างผู้กู้ (บริษัทผู้ออกตราสารหนี้) กับผู้ให้กู้ (ผู้ลงทุน/ถือตราสารหนี้) โดยในสัญญาระบุรายละเอียดเกี่ยวกับการกู้ยืมนั้น

     หุ้นสามัญ

· เป็นการจัดหาเงินทุนจากส่วนของทุน (Equity) โดยการออกจากหน่ายหุ้นสามัญ

· ผู้ถือหุ้นสามัญมีสถานะเป็นเจ้าของบริษัทและมีสิทธิตามกฎหมายดังต่อไปนี้

 o การควบคุมบริษัท

 o สิทธิในการซื้อหุ้นสามัญได้ก่อน

 หุ้นบุริมสิทธิ

· เป็นการจัดหาเงินทุนจากส่วนของทุน (Equity)

· แต่มีลักษณะเป็นหลักทรัพย์ผสมกึ่งหนี้สินและกึ่งหุ้นสามัญ

· ผลตอบแทนของผู้ถือหุ้นบุริมสิทธิ คือ เงินปันผล(แต่ระบุไว้คงที่ เช่นเดียวกับดอกเบี้ยของหุ้นกู้หรือพันธบัตร)

· ปกติจะกำหนดเป็นเปอร์เซ็นต์ของราคา Par